Stappen naar passend onderwijs

Goede voornemens voor 2013-2014

Picture-Taker-8K1Wgi
Al eerder heb ik genoemd hoe aardig het toch is om twee keer per jaar goede voornemens te mogen uitspreken.
Het schooljaar 2013-2014 is inmiddels op gang. De ontwikkeling van passend onderwijs komt dit schooljaar tot uiting in een groot aantal bestuurlijke zaken die uitgewerkt moeten worden. De ondersteuningsprofielen zijn op de meeste scholen aanwezig. Ondersteuningsplannen zijn geschreven of nog in voorbereiding. Ondersteuningsplanraden zijn aan het ontstaan.
Wat dit allemaal gaat betekenen voor de kinderen is nog niet duidelijk en bij rondvragen in de praktijk kijken leerkrachten me met vragende ogen aan. Ik hoor wisselende berichten. Van schoolbesturen en -directies die hun teamleden meenemen in de ontwikkelingen. Die de omslag naar handelingsgericht werken en het denken in ondersteuningsbehoefte en onderwijsbehoefte al hebben gemaakt. Tot schoolteams die nog wachten op informatie want 'het zal zo'n vaart toch niet lopen'.
Er zijn dus nog grote verschillen en er is nog veel werk te doen. Niet in de laatste plaats waar het het vormen van tussenvoorzieningen betreft. In onze ogen een kansrijke uitwerking van passend onderwijs die mogelijkheden benut van leerlingen, leerkrachten en schoolteams.
Voor Consultaal betekent dit dat wij dit jaar:
  • ons bedrijf gaan reorganiseren naar wat nodig is voor de nieuwe onderwijsontwikkelingen;
  • in kaart gaan brengen welke tussenvoorzieningen er landelijk zijn;
  • inzetten op informatievoorziening over het opzetten van tussenvoorzieningen;
  • begeleiding gaan geven aan invoeringstrajecten voor tussenvoorzieningen;
  • verder gaan met het aandacht vragen voor kinderen met taalontwikkelingsstoornissen;
  • de laatste dossiers voor REC cluster 2 in Holland-Flevoland helpen verwerken.

Tot slot ben ik trots om te vermelden dat het
Paleis voor Onderwijs inmiddels is geopend als huis voor onderwijsvernieuwers. De deuren staan pas net open en we zijn de galerijen nog aan het inrichten, maar wie suggesties heeft, vragen input of andere aanvullingen, die is welkom.

Dat het maar weer een mooi schooljaar zal worden!

De Kleine Klas

Picture-Taker-JaLPNcVoor een vraaggesprek over een tussenvoorziening reisde ik gisteren af naar de Amsterdamse Jordaan. Daar staat de 14de Montessorischool en die heeft 'De Kleine Klas', een pilot tussenvoorziening.
Ik sprak met Denise Messelaar, de ambulante begeleider die is betrokken bij deze groep.
Enthousiasme vulde het Kleine Klas-lokaal, waar Denise vertelde over de winstpunten van deze organisatievorm. In de kleine groepen die van dit onderwijsarrangement gebruik kunnen maken is volop aandacht voor het ondersteunen van de sociaal-emotionele ontwikkeling. In een veilige omgeving leren de kinderen omgaan met hun beperkingen, waardoor de handicap vermindert. De Kleine Klas heeft trouwens plaats voor kinderen met diverse extra onderwijsbehoeften. Rugzak of geen rugzak, cluster 1-, 2-, 3- of 4-indicaties, het maakt niet uit.
Een belangrijk aandachtspunt in de tussenvoorziening is de transfer naar de eigen, reguliere groep van de leerlingen. Wat ze leren in de Kleine Klas, wordt ook geoefend met hun eigen leerkrachten in hun eigen vaste groep. Zo is de integratie compleet!
Ik ben de videobeelden al aan het monteren, dus het interview met Denise is binnenkort te bekijken op deze site.

Tussenvoorzieningen in perspectief

Picture-Taker-D78Or0

Sinds 1998 ben ik proefondervindelijk de meerwaarde aan het onderzoeken van tussenvoorzieningen in het kader van passend onderwijs.
In die tijd noemden we ze nog geen tussenvoorzieningen, maar speciale groepen of groep-in-school. Passend onderwijs was zoiets als het realiseren van een kwalitatief onderwijsaanbod en bijbehorende randvoorwaarden om maximale integratie van leerlingen met een handicap binnen het regulier onderwijs waar te maken. Met een zogeheten Rugzak konden leerlingen onder meer terecht in de groep-in-school.
De eerste groep-in-school bood plaats aan leerlingen met ernstige spraaktaalmoeilijkheden en startte in augustus 1998 in Almere. Een paar maanden later opende een tweede groep-in-school zijn deuren voor leerlingen met een ZML-indicatie.
De winst voor de kinderen zat hem over het algemeen in het thuisnabij aanbod van speciaal onderwijs in een reguliere schoolomgeving. Bijkomend voordeel waren de ruime integratiemogelijkheden van speciaal naar regulier en vice versa.
De meeste leerlingen zaten er goed op hun plaats, afgaand op het welzijn van de kinderen, hun vorderingen en de tevredenheid van ouders.
Voor sommige kinderen lag het anders. De groep-in-school sloot te veel of te weinig aan bij wat nodig was. Het voordeel van de tussenvoorziening was in die gevallen: flexibiliteit in de organisatie en expertise dichtbij de leerling. Hierdoor realiseerden we in zo min mogelijk tijd overplaatsing naar een meer aansluitende, passend onderwijsplek.

Inmiddels is het 2013 en de wereld ziet er anders uit.
Er zijn veel meer tussenvoorzieningen in het land opgezet. Niet alleen meer in het primair onderwijs, maar ook in het voortgezet en beroepsonderwijs. Veel van deze voorzieningen draaien nog steeds als ‘pilot’. Dit roept twee vragen bij mij op:
    Mijn vraag aan de lezer is: help mij het antwoord op deze vragen te vinden, want dan kunnen we verder bouwen aan wat in mijn optiek een prachtige uitwerking van passend onderwijs is. En dat ik hierin niet alleen sta blijkt uit een bericht dat een collega in het veld mij onlangs twitterde: “#tussenvoorzieningen is een kwestie van durven, doen en onderweg verbeteren. Kritiek is dan onnodig #passendonderwijs”

    Blijkbaar zien ook anderen in het veld de meerwaarde al in van deze vorm van passend onderwijs...

    Speerpuntscholen voor ESM - een artikel

    Picture-Taker-2PYLaMIn de eerste Van Horen Zeggen (VHZ) van 2013 staat een artikel over Speerpuntscholen voor ESM en ik heb meerdere redenen waarom ik hier aandacht aan besteed in ons ConsulTaalblog.
    Ten eerste omdat ik van Frans Mollee, één van de auteurs van het stuk maanden geleden al hoorde dat hij met het stuk bezig was en dat hij ook mijn 'Stappen naar passend onderwijs' aanhaalde. Die reden is dus ook 'trots' te noemen. In het artikel wordt een pilot beschreven waarbij de Professor van Gilseschool (Haarlem) een intensieve samenwerking is aangegaan met verschillende reguliere basisscholen. Gedurende de looptijd van de pilot heeft de NSDSK onderzoek gedaan naar de effecten van speerpuntscholen op de taal en psychosociale vaardigheden en is er een evaluatie gehouden met leraren. De lijst van kritische succesfactoren die uitgebreid aan bod komt in mijn boek is hierbij gebruikt.
    Samengevat is de conclusie van het verkennend onderzoek voorlopig dat de ESM leerlingen die op een Speerpuntschool zitten een positief beeld laten zien als gekeken wordt naar hun psychosociaal functioneren en hun taalvaardigheid. De leerkrachten voelen zich competenter doordat hun expertise is vergroot en zij door SVIB hun klassenmanagement hebben verbeterd.
    Voor het artikel verwijs ik naar de
    downloadpagina. Een literatuurlijst bij het artikel is te downloaden via de website van Siméa. Het artikel is geplaatst met toestemming van de redactie van VHZ.

    Trajectklassen in het land

    Picture-Taker-Hht4OI
    Landelijk zie ik steeds meer initiatieven voor het starten van tussenvoorzieningen. Er zijn inmiddels uiteenlopende organisatievormen voor verschillende doelgroepen opgezet of in oprichting.
    Heel illustratieve beelden ziet u op de website voor passend onderwijs. De filmpjes tonen aan dat tussenvoorzieningen echt passend onderwijs kunnen opleveren. Een kansrijke onderwijsomgeving voor alle kinderen op het hoogst, haalbare niveau.

    Siméacongres 2013

    Op 11 en 12 april vindt het jaarlijkse Siméacongres in Lunteren weer plaats.
    Onderwerp dit jaar: Trending Topics
    Wij zijn er trots om op 12 april een bijdrage te mogen leveren met een parallelsessie (no.43) over medium onderwijsarrangementen.
    De ontwikkeling van passend onderwijs gaat gepaard met landelijke experimenten en pilots op het gebied van tussenvoorzieningen.
    Siméa heeft afgesproken dat deze voor cluster 2 medium onderwijsarrangementen heten. Voor leerlingen die in de doelgroep voor deze arrangementen in aanmerking komen, zijn de
    medium onderwijsarrangementen al eerder beschreven. Hieraan heb ik destijds namens Consultaal een bijdrage mogen leveren.
    Simone Sarphatie zal in haar presentatie aan de hand van het boek 'Stappen naar passend onderwijs - het invoeren van een tussenvoorziening' vertellen over de kritische succesfactoren. Meer informatie volgt op de website van Siméa!

    Pasted Graphic


    Over bloeien en voorwaarden voor passend onderwijs

    Picture-Taker-cd7LqwPrecies een week geleden kwam deze, in mijn ogen, prachtige bloem tot bloei. Niet hier in de kou, maar wel ergens in het zuiden van Spanje. Het was nog net 2012 en ik vond het een schitterende opmaat voor 2013.
    Vanochtend in de file naar Amsterdam voor mijn eerste teambijeenkomst over passend onderwijs dit jaar, dreigde ik dat geluksgevoel bijna kwijt te raken, maar het kwam goed!
    Iets te laat gearriveerd werd tijdens het gesprek met het schoolteam duidelijk dat men daar al ruimschoots dacht in mogelijkheden. Passend onderwijs, dus het geven van goed onderwijs dat aansluit op de onderwijsbehoeften van kinderen was al min of meer een tweede natuur in de discussie. Het was fijn om te merken dat de mensen op de werkvloer niet ontmoedigd werden door de zorgen over middelen, geldstromen en bezuinigingen. Extra ondersteuning en expertise kosten nu eenmaal geld en dat is een belangrijke voorwaarde om goed werk te kunnen leveren.
    Ik ben het ermee eens dat geld van groot belang is, maar het is niet de enige en zeker niet de belangrijkste voorwaarde voor het kunnen bieden van goed onderwijs.
    Daar was op de terugreis het beeld van die bloem weer op mijn netvlies. Zonder het irrigatiesysteem dat de eigenaar op het dakterras had aangelegd was deze bloem nooit zo uitgekomen. Niet in het droge Spanje. Maar de zon is net zo’n wezenlijke bron van energie. Die vond ik vandaag in grauw Amsterdam in het hart en de houding van een prachtige school.

    Media-aandacht

    Picture-Taker-JM2l8oInmiddels wordt er in de media steeds iets meer losgelaten over tussenvoorzieningen. De berichtgeving is uiteenlopend. Van hele schoolbesturen die in versnelling meer tussenvoorzieningen willen gaan opzetten om het speciaal onderwijs ‚te redden’, tot mensen die een speciale groep zien als het ‚wegpromoten’ van het speciaal onderwijs.
    Boeiend al die perspectieven. Het is ook maar van welke kant je de dingen belicht. De eerste reacties op ‚Stappen’ zijn vrolijkmakend vanuit mijn perspectief. Mensen die ik erover spreek geven aan het een heel praktisch en overzichtelijk boek en stappenplan te vinden.
    Aan het eind van deze maand verschijnt er in Kader Primair een artikel over ‚Stappen’.

    Een kwartaal zelfstandig

    Picture-Taker-lhxFRf
    Het eerste kwartaal van 2011 is achter de rug. Bloesem siert de straat waar ik op uit kijk vanuit mijn torenkamer. En ik kijk heel even terug, voordat ik weer vooruit ga.
    Drie maanden met Consultaal als ZZP’er aan het werk is een mooie ervaring. Al die vrijheid in het hollen en stilstaan als zelfstandig ondernemer: Met een grieperig hoofd, toch een presentatie verzorgen, want dat was nu eenmaal overeengekomen. Boeiende gesprekken waarmee mijn netwerk gestaag uitgebreid wordt. Autoritten dwars door het land op zoek naar nieuwe opdrachten. Studiemiddagen die niet alleen de deelnemers, maar ook mijzelf inspireren in het werken aan de uitvoering van passend onderwijs. Binnen elf maanden mijn tweede boek presenteren. ‚Stappen naar passend onderwijs - het invoeren van een tussenvoorziening’ begon, dankzij Twitter, al te verkopen voordat het van de drukpers af was. Het ondernemen van PR-activiteiten om onze boeken onder de aandacht van de doelgroepen te brengen. Stoeien op het opstellen van offertes, facturen, algemene voorwaarden en opdracht-overeenkomsten. Studiedagen met broodjes en vlaaien. Avondafspraken met wethouders en andere belanghebbende plaatselijke politici. Bijzondere schoolbezoeken aan scholen die al zo goed passend onderwijs verzorgen.
    Verrassend telefoongesprekken met (potentiële) opdrachtgevers die mij weten te vinden. Informatieve bezoekjes aan de nieuwe boekhouder. Geen geneuzel meer bij koffiezetapparaten en gestuur door mensen die minder weten of willen dan ik.
    Dit is nu al mijn stap van de eeuw!

    Picture-Taker-GSIi7iPicture-Taker-a3G4PRPicture-Taker-JYi8v5Picture-Taker-esy8m5Picture-Taker-IUwZRU

    Studiedag 15 maart

    Gisteren was er werk aan de winkel op de studiedag van het Samenwerkingsverband Zuid in Amsterdam.
    Samen met Ineke Kersten van OBS De Kleine Reus verzorgde ik tweemaal een workshop over de tussenvoorziening in het kader van passend onderwijs.
    Op de Kleine Reus staat Ineke voor de Opmaat-groep (in school) en samen presenteerden wij een combinatie van achtergronden en ervaringen uit de praktijk.
    Aan de hand van 12 kritische succesfactoren, die overigens uitgebreid worden toegelicht in ‚Stappen naar passend onderwijs’, gingen de deelnemers met elkaar in gesprek over de kansen en de ‚beren’ die zij zien op weg naar een tussenvoorziening op hun school.
    Uitkomsten van de discussies leverden in ieder geval de volgende opmerkingen op:
    Denk goed na over hoe je omgaat met personeel voor de groep; wat doe je bijvoorbeeld als deze persoon uitvalt?
    Zorg voor heel goede scholing van het schoolteam; een tussenvoorziening staat of valt met deskundig personeel.
    De directeur is leidend voor de kracht van een tussenvoorziening.
    We moeten ophouden met het denken vanuit het medisch model.
    ......
    Picture-Taker-UzJL9zPicture-Taker-R8ClCjPicture-Taker-G6APBu
    PS de Power Point Presentatie is te downloaden van de downloadpagina!