Passend Onderwijs
Steunpunt tussenvoorzieningen
01/10/13
Deze week opende wij het steunpunt tussenvoorzieningen in het Paleis voor Onderwijs.
Op de Facebook pagina kun je de nieuwste ontwikkelingen volgen!
Goede voornemens voor 2013-2014
26/08/13
Al eerder heb ik genoemd hoe aardig het toch is om twee keer per jaar goede voornemens te mogen uitspreken.
Het schooljaar 2013-2014 is inmiddels op gang. De ontwikkeling van passend onderwijs komt dit schooljaar tot uiting in een groot aantal bestuurlijke zaken die uitgewerkt moeten worden. De ondersteuningsprofielen zijn op de meeste scholen aanwezig. Ondersteuningsplannen zijn geschreven of nog in voorbereiding. Ondersteuningsplanraden zijn aan het ontstaan.
Wat dit allemaal gaat betekenen voor de kinderen is nog niet duidelijk en bij rondvragen in de praktijk kijken leerkrachten me met vragende ogen aan. Ik hoor wisselende berichten. Van schoolbesturen en -directies die hun teamleden meenemen in de ontwikkelingen. Die de omslag naar handelingsgericht werken en het denken in ondersteuningsbehoefte en onderwijsbehoefte al hebben gemaakt. Tot schoolteams die nog wachten op informatie want 'het zal zo'n vaart toch niet lopen'.
Er zijn dus nog grote verschillen en er is nog veel werk te doen. Niet in de laatste plaats waar het het vormen van tussenvoorzieningen betreft. In onze ogen een kansrijke uitwerking van passend onderwijs die mogelijkheden benut van leerlingen, leerkrachten en schoolteams.
Voor Consultaal betekent dit dat wij dit jaar:
- ons bedrijf gaan reorganiseren naar wat nodig is voor de nieuwe onderwijsontwikkelingen;
- in kaart gaan brengen welke tussenvoorzieningen er landelijk zijn;
- inzetten op informatievoorziening over het opzetten van tussenvoorzieningen;
- begeleiding gaan geven aan invoeringstrajecten voor tussenvoorzieningen;
- verder gaan met het aandacht vragen voor kinderen met taalontwikkelingsstoornissen;
- de laatste dossiers voor REC cluster 2 in Holland-Flevoland helpen verwerken.
Tot slot ben ik trots om te vermelden dat het Paleis voor Onderwijs inmiddels is geopend als huis voor onderwijsvernieuwers. De deuren staan pas net open en we zijn de galerijen nog aan het inrichten, maar wie suggesties heeft, vragen input of andere aanvullingen, die is welkom.
Dat het maar weer een mooi schooljaar zal worden!
De Kleine Klas - deel twee
27/04/13
Vanaf vandaag is het interview met Denise helemaal te zien via deze link
De Kleine Klas
29/03/13
Voor een vraaggesprek over een tussenvoorziening reisde ik gisteren af naar de Amsterdamse Jordaan. Daar staat de 14de Montessorischool en die heeft 'De Kleine Klas', een pilot tussenvoorziening.Ik sprak met Denise Messelaar, de ambulante begeleider die is betrokken bij deze groep.
Enthousiasme vulde het Kleine Klas-lokaal, waar Denise vertelde over de winstpunten van deze organisatievorm. In de kleine groepen die van dit onderwijsarrangement gebruik kunnen maken is volop aandacht voor het ondersteunen van de sociaal-emotionele ontwikkeling. In een veilige omgeving leren de kinderen omgaan met hun beperkingen, waardoor de handicap vermindert. De Kleine Klas heeft trouwens plaats voor kinderen met diverse extra onderwijsbehoeften. Rugzak of geen rugzak, cluster 1-, 2-, 3- of 4-indicaties, het maakt niet uit.
Een belangrijk aandachtspunt in de tussenvoorziening is de transfer naar de eigen, reguliere groep van de leerlingen. Wat ze leren in de Kleine Klas, wordt ook geoefend met hun eigen leerkrachten in hun eigen vaste groep. Zo is de integratie compleet!
Ik ben de videobeelden al aan het monteren, dus het interview met Denise is binnenkort te bekijken op deze site.
Tussenvoorzieningen in perspectief
25/03/13
Sinds 1998 ben ik proefondervindelijk de meerwaarde aan het onderzoeken van tussenvoorzieningen in het kader van passend onderwijs.
In die tijd noemden we ze nog geen tussenvoorzieningen, maar speciale groepen of groep-in-school. Passend onderwijs was zoiets als het realiseren van een kwalitatief onderwijsaanbod en bijbehorende randvoorwaarden om maximale integratie van leerlingen met een handicap binnen het regulier onderwijs waar te maken. Met een zogeheten Rugzak konden leerlingen onder meer terecht in de groep-in-school.
De eerste groep-in-school bood plaats aan leerlingen met ernstige spraaktaalmoeilijkheden en startte in augustus 1998 in Almere. Een paar maanden later opende een tweede groep-in-school zijn deuren voor leerlingen met een ZML-indicatie.
De winst voor de kinderen zat hem over het algemeen in het thuisnabij aanbod van speciaal onderwijs in een reguliere schoolomgeving. Bijkomend voordeel waren de ruime integratiemogelijkheden van speciaal naar regulier en vice versa.
De meeste leerlingen zaten er goed op hun plaats, afgaand op het welzijn van de kinderen, hun vorderingen en de tevredenheid van ouders.
Voor sommige kinderen lag het anders. De groep-in-school sloot te veel of te weinig aan bij wat nodig was. Het voordeel van de tussenvoorziening was in die gevallen: flexibiliteit in de organisatie en expertise dichtbij de leerling. Hierdoor realiseerden we in zo min mogelijk tijd overplaatsing naar een meer aansluitende, passend onderwijsplek.
Inmiddels is het 2013 en de wereld ziet er anders uit.
Er zijn veel meer tussenvoorzieningen in het land opgezet. Niet alleen meer in het primair onderwijs, maar ook in het voortgezet en beroepsonderwijs. Veel van deze voorzieningen draaien nog steeds als ‘pilot’. Dit roept twee vragen bij mij op:
Blijkbaar zien ook anderen in het veld de meerwaarde al in van deze vorm van passend onderwijs...
Schoolondersteuningsprofielen
22/03/13
Inmiddels mocht ik rond de eenentwintig basisscholen helpen bij het maken van hun schoolondersteuningsprofiel.
Saai? Welnee! Het is namelijk een bijzondere ervaring om schoolmedewerkers van weinig tot zeer enthousiast te horen vertellen over hun werk. Sommigen zijn zo openlijk trots op wat ze bereiken op hun school dat ik er blij van word. Daarnaast vind ik het boeiend om een kijkje te kunnen nemen in al die verschillende keukens en te zien hoe het staat met de invoering van passend onderwijs op de werkvloer.
Wat ik zoal gezien heb? In de gesprekken worden de basisondersteuning, de extra ondersteuning en de ambities van scholen tegen het licht gehouden en dit levert spannende discussies op over kansen en grenzen aan de mogelijkheden. Mooi is te zien hoe het gesprek over passend onderwijs in de schoolteams op gang komt door deze aanpak en dat meningen worden gevormd en genuanceerd. De meest gehoorde conclusie is: de individuele leerling met zijn mogelijkheden in combinatie met de mogelijkheden van de leerkracht, de groep en de school zijn leidend voor ons beleid op passend onderwijs. Klinkt logisch, maar behoeft wat mij betreft zeker nog uitwerking in een volgend blogbericht…
Ik zie dat passend onderwijs al flink in de schoolpraktijk aan het indalen is. De mate waarin verschilt wel per school. Daarom is het aardig om de inhoud van de gesprekken met directies en teamleden per school te vergelijken. De uitkomsten variëren van gesprekken met een identieke strekking tot beelden van teamleden die haaks staan op die van hun directie.
Schoolteams kunnen bang zijn om ‘kleur te bekennen’ met hun profiel. Waarschijnlijk speekt hierbij de angst om zich vast te pinnen aan specifieke problematiek bij kinderen een rol: “Als we kiezen voor de begeleiding van kinderen met autisme, krijgen we dan alle autistische kinderen uit de wijk op onze school? Want als dat zo is dan zetten we dat liever niet in ons profiel.”
Wat mij na al die jaren werken aan de invoering van passend onderwijs nog steeds verbaast is het imago van deze onderwijsontwikkeling. Waar hard gewerkt wordt om de kinderen en de leraren volop mogelijkheden te bieden om zich te ontwikkelen, is er nog steeds scepsis. Zoals Kees van der Wolf en enkele ‘volgelingen’ het met elkaar eens zijn: passend onderwijs is niets meer of minder dan goed onderwijs. Daar kan toch niemand op tegen zijn?
Nou, het goede nieuws dat ik van al mijn gesprekspartners inzake de profielen te horen krijg is dat zij voor goed onderwijs zijn! Wel is er de vaak terugkerende vraag hoe met teruglopende middelen het goede onderwijs passend georganiseerd kan (blijven) worden. Deze vraag heeft zowel betrekking op de organisatie van passend onderwijs in de school als ook op de buitenwereld van besturen en samenwerkingsverbanden. Gevolg is dat er nog steeds flink gebakkeleid wordt over grenzen van mogelijkheden en geldstromen. Ik vind het begrijpelijk, maar ook jammer dat deze ‘middelendiscussie’ het inhoudelijke gesprek blijft overschaduwen. Hier ligt een belangrijke uitdaging voor mij als adviseur en om mijn inspiratie hiervoor vast te houden grijp ik terug naar een lezing van mijn beroemde voorvader Samuel Sarphati (1851). ‘Hij beklaagde zich niet over onbegrip of tegenwerking, maar betoogde dat tegenstand onmisbaar en nuttig was’
Tot slot wil ik nog even stilstaan bij een andere vraag die regelmatig de kop opsteekt: wat gaat er straks met ons profiel gebeuren?
De schoolondersteuningsprofielen worden ‘op elkaar gelegd’ om zo een analyse op bestuursniveau te maken. Met die analyse in de hand kunnen schoolbesturen in de samenwerkingsverbanden hun standpunt laten zien ten aanzien van hun niveau van basisondersteuning en extra ondersteuning. Vervolgens worden er door het samenwerkingsverband ondersteuningsplannen gemaakt worden waarin onder meer de regionale dekking van expertise in kaart is gebracht. Hoe dit in de praktijk zal uitwerken? Dat is een vraag waarop ik ook nog geen antwoord heb. Er bestaan grote regionale verschillen in samenwerking tussen besturen en samenwerkingsverbanden. We zijn op weg naar passend onderwijs, maar deze grootscheepse exercitie vraagt voorlopig nog veel inzet van alle partijen: van de politiek tot aan de werkvloer en, als je het mij vraagt, vice versa. Het is maar goed dat ik daar ook een bijdrage aan mag leveren!
2011
05/01/11
...en toen werd het 2011...het jaar waarin:- we meer tijd gaan besteden aan het opzetten van Consultaal als gezond bedrijf;
- de missie om aandacht te vragen voor alle kinderen en professionals werkzaam in het cluster 2 spectrum (met en zonder indicatie);
- passend onderwijs verder ontwikkeld zal gaan worden en niet alleen vanwege politieke redenen, maar ook omdat alle kinderen recht hebben op goed onderwijs dat pas bij hun behoeftes.
Wij gaan er voor en hopen dat het een succesvol jaar wordt vol inspiratie, mogelijkheden en stappen!
Weer een stap verder
04/12/10
Best druk. Afronden van mijn werk in Amsterdam, netwerken en mijn boek over passend onderwijs af zien te krijgen.
Gisteren had ik weer contact met Henk Tijbosch, de vormgever. Waar zou ik zijn zonder Henk. De laatste aanpassingen worden aangebracht aan de brochure, zodat die gedrukt kan gaan worden. (Check uw mailbox!) Verder heb ik vast twee hoofdstukken ingeleverd, waar Henk zich grafisch op gaat uitleven. Ik herinner mij nog wel van „Begrijp jij het?” dat het zo enorm spannend is om het resultaat van de eerste vormgevingsactiviteiten terug te krijgen. Dat mijn woorden, schema’s en plannen er opeens heel echt uitzien. Bijna net zo’n kick als wanneer de dozen met het eindresultaat worden afgeleverd.
Dat brengt mij nog wel bij het dilemma van de oplage die ik verwacht nodig te hebben voor ‚de markt’. Moeilijk inschatten, dus als iemand dit leest en handige suggesties heeft.....ik houd mij aanbevolen! Op de oplage en het vervolg van de PR komen we nog wel terug. Ik begin steeds meer promotieplannen te krijgen, maar het is nog een beetje te vroeg om die naar buiten te brengen...dus nog even geduld graag.
Gisteren had ik weer contact met Henk Tijbosch, de vormgever. Waar zou ik zijn zonder Henk. De laatste aanpassingen worden aangebracht aan de brochure, zodat die gedrukt kan gaan worden. (Check uw mailbox!) Verder heb ik vast twee hoofdstukken ingeleverd, waar Henk zich grafisch op gaat uitleven. Ik herinner mij nog wel van „Begrijp jij het?” dat het zo enorm spannend is om het resultaat van de eerste vormgevingsactiviteiten terug te krijgen. Dat mijn woorden, schema’s en plannen er opeens heel echt uitzien. Bijna net zo’n kick als wanneer de dozen met het eindresultaat worden afgeleverd.
Dat brengt mij nog wel bij het dilemma van de oplage die ik verwacht nodig te hebben voor ‚de markt’. Moeilijk inschatten, dus als iemand dit leest en handige suggesties heeft.....ik houd mij aanbevolen! Op de oplage en het vervolg van de PR komen we nog wel terug. Ik begin steeds meer promotieplannen te krijgen, maar het is nog een beetje te vroeg om die naar buiten te brengen...dus nog even geduld graag.
Stappen naar passend onderwijs
27/11/10
Het is bijna zover: „Stappen naar passend onderwijs, het invoeren van een tussenvoorziening in het primair onderwijs” is bijna klaar voor publicatie. Met dank aan de mensen die mij zo kundig en kritisch van commentaar voorzien!Als u dit leest en vast meer informatie wilt, neem dan contact op via het contactformulier. Interesse in voorintekening? Klik dan op de afbeelding!
Nieuwskrant Twitter
07/11/10
Vanaf heden is er een Twitternieuwskrant voor alle Tweets over passend onderwijs:
Passend onderwijs in de VS
31/10/10
Passend onderwijs in de Verenigde Staten. Dat was het thema van de studiereis die ik namens Orion mocht maken in de week van 16-24 oktober 2010.
Een van de opdrachten was om onbevooroordeeld te kijken. Het is menselijk om bij die vraag al je vooroordelen te vormen, maar toen ik daar voorbij was zag ik eigenlijk heel mooie vormen van passend onderwijs passeren.
Observaties die voor mij ook in het Nederlandse systeem zouden moeten kunnen passen:
Een van de opdrachten was om onbevooroordeeld te kijken. Het is menselijk om bij die vraag al je vooroordelen te vormen, maar toen ik daar voorbij was zag ik eigenlijk heel mooie vormen van passend onderwijs passeren.
Observaties die voor mij ook in het Nederlandse systeem zouden moeten kunnen passen:
- Het bieden van gedifferentieerd, passend onderwijs vraagt om een goede organisatie van mensen en middelen.
- Het werven van fondsen biedt mogelijkheden.
- Passend onderwijs kan ook plaatsvinden in het speciaal onderwijs.
- Speciaal onderwijs is gespecialiseerd onderwijs. Dat vraagt om een andere inzet van middelen en het op peil houden van expertise. De kinderen die aangewezen blijven op speciaal onderwijs hebben zware problematiek. Dat vraagt om een zwaardere inzet van middelen en professionals. Hier mag een ander dan regulier prijskaartje aan hangen.
- Alle kinderen hebben hun eigen plan.
- Kijken naar mogelijkheden en talenten van kinderen werpt vruchten af.
- Onderwijs professionals mogen trots zijn op hun werk. Erken dat.
- Ruimte binnen het curriculum voor creatieve werkvormen is van belang voor alle kinderen. Ook dat is passend onderwijs!
Terugblik logopedistenbijeenkomst
31/10/10
Met een flinke opkomst van zo’n 25 logopedisten verzorgden wij een boekpresentatie. Het was weer een waar genoegen om met een groep gedreven professionals in gesprek te gaan over onze doelgroep. Men erkent dat er in de praktijk nog veel te winnen is aan kennis over het signaleren en begeleiden van kinderen met taalbegripsproblemen. Kritische opmerkingen vielen er over het onderscheid tussen kinderen met ASS en taalbegripsstoornissen. Dit is nog steeds een grijs gebied waarvan wij gezamenlijk onderkenden dat nader differentiaal-diagnostisch onderzoek verdere uitwerking behoeft.
Ook gaven enkele logopedisten aan dat gesprekken met ouders niet altijd gemakkelijk verlopen. Het schetsen van ontwikkelingsperspectieven in relatie met de kansen die kinderen met taalbegripsproblemen in het regulier onderwijs krijgen is niet eenvoudig, maar wel nodig! Zeker in de ontwikkelingen rond passend onderwijs is hier nog veel te winnen voor de kinderen!
Ook gaven enkele logopedisten aan dat gesprekken met ouders niet altijd gemakkelijk verlopen. Het schetsen van ontwikkelingsperspectieven in relatie met de kansen die kinderen met taalbegripsproblemen in het regulier onderwijs krijgen is niet eenvoudig, maar wel nodig! Zeker in de ontwikkelingen rond passend onderwijs is hier nog veel te winnen voor de kinderen!
Nieuwe publicatie
02/10/10
Een boek schrijven over passend onderwijs in een periode waarin nog helemaal niet duidelijk is waar de ontwikkelingen toe gaan leiden is een uitdaging. Ontwikkelingen rond financiering, wet- en regelgeving en een landelijk referentiekader maken dat het misschien logischer zou zijn om nog even te wachten met deze uitgave. De andere kant van deze afweging is dat er altijd ontwikkelingen zullen blijven in en rond het onderwijs. Op dit moment zijn tussenvoorzieningen in ontwikkeling, daarom heb ik ervoor gekozen om juist nu de stap te zetten!
Voor dit moment betekent dit dat elk vrij moment gewerkt wordt aan deze nieuwe publicatie.
Zodra meer informatie bekend is zullen wij op de website vermelden hoe men gebruik kan maken van de voorintekening.
Binnenkort is de vormgever klaar met de brochure die dan is te downloaden van de website.
Voor dit moment betekent dit dat elk vrij moment gewerkt wordt aan deze nieuwe publicatie.
Zodra meer informatie bekend is zullen wij op de website vermelden hoe men gebruik kan maken van de voorintekening.
Binnenkort is de vormgever klaar met de brochure die dan is te downloaden van de website.
Interviews speciale groepen
20/08/10
In het kader van mijn project over tussenvoorzieningen in het kader van Passend Onderwijs heb ik inmiddels twee interviews gehouden.
Eerst heb ik gesproken met Bibi Kuiters. Zij vertelde als oud-leerling van OBS De Torteltuin in Almere over haar ervaringen met de kinderen uit de Stamroos, een groep voor zeer moeilijk lerende kinderen.
Afgelopen woensdag sprak ik Ary Bosker (directeur van stichting Gewoon Anders) over zijn dromen en zorgen over groepen in school en de toekomst van deze tussenvoorzieningen in het kader van Passend Onderwijs.
Het is de bedoeling dat ik de komende weken nog meer ‚ervaringsdeskundigen’ zal interviewen, dus hou het Consultaalblog in de gaten!
De uitwerking van de interviews volgt op een later tijdstip, maar daarover volgt nog meer informatie
Eerst heb ik gesproken met Bibi Kuiters. Zij vertelde als oud-leerling van OBS De Torteltuin in Almere over haar ervaringen met de kinderen uit de Stamroos, een groep voor zeer moeilijk lerende kinderen.
Afgelopen woensdag sprak ik Ary Bosker (directeur van stichting Gewoon Anders) over zijn dromen en zorgen over groepen in school en de toekomst van deze tussenvoorzieningen in het kader van Passend Onderwijs.
Het is de bedoeling dat ik de komende weken nog meer ‚ervaringsdeskundigen’ zal interviewen, dus hou het Consultaalblog in de gaten!
De uitwerking van de interviews volgt op een later tijdstip, maar daarover volgt nog meer informatie
Uitspraken over passend onderwijs
14/08/10
Gisteren noemde ik in het ConsulTaalblog kernuitspraken in relatie tot passend onderwijs. Vandaag begin ik met toelichten...
Echt het kind centraal stellen betekent voor mij dat wordt uitgegaan van de mogelijkheden van het kind, zonder de beperking of belemmering uit het oog te verliezen. Ik weet het. Iedereen die je het vraagt zal zeggen: ‚Natuurlijk staat het kind centraal’. Maar hoe komt het dan dat er toch kinderen onterecht verwezen worden naar het speciaal onderwijs, of onterecht te lang binnen een reguliere setting zitten waar faalervaringen worden opgedaan met de meest uiteenlopende resultaten?
Het kind staat centraal en we willen ook allemaal het beste voor het kind. Ouders, school, leerkrachten, de besturen, samenwerkingsverbanden en externe begeleiders. De definitie van deze uitspraak impliceert voor Consultaal dat binnen het centraal stellen van het kind óók ruimte bestaat voor de omgeving van het kind dat passend onderwijs en een optimale onderwijsplek moet bieden. Dat betekent dat er oog moet zijn voor het schoolteam, de mensen die het moeten doen in de praktijk. Ook betekent het dat serieus naar ouders geluisterd moet worden. Zij kennen hun kind het best en kunnen heel precies aangeven wat er nodig is. Spanningsveld ontstaat als onderwijsprofessionals zich gaan opstellen in de opvoedingsrol en als ouders zich gaan opstellen als onderwijsprofessionals. In het belang van het kind is het nodig dit spanningsveld te voorkomen. Dit kan door te communiceren. Iedereen met iedereen.
Echt het kind centraal stellen betekent voor mij dat wordt uitgegaan van de mogelijkheden van het kind, zonder de beperking of belemmering uit het oog te verliezen. Ik weet het. Iedereen die je het vraagt zal zeggen: ‚Natuurlijk staat het kind centraal’. Maar hoe komt het dan dat er toch kinderen onterecht verwezen worden naar het speciaal onderwijs, of onterecht te lang binnen een reguliere setting zitten waar faalervaringen worden opgedaan met de meest uiteenlopende resultaten?
Het kind staat centraal en we willen ook allemaal het beste voor het kind. Ouders, school, leerkrachten, de besturen, samenwerkingsverbanden en externe begeleiders. De definitie van deze uitspraak impliceert voor Consultaal dat binnen het centraal stellen van het kind óók ruimte bestaat voor de omgeving van het kind dat passend onderwijs en een optimale onderwijsplek moet bieden. Dat betekent dat er oog moet zijn voor het schoolteam, de mensen die het moeten doen in de praktijk. Ook betekent het dat serieus naar ouders geluisterd moet worden. Zij kennen hun kind het best en kunnen heel precies aangeven wat er nodig is. Spanningsveld ontstaat als onderwijsprofessionals zich gaan opstellen in de opvoedingsrol en als ouders zich gaan opstellen als onderwijsprofessionals. In het belang van het kind is het nodig dit spanningsveld te voorkomen. Dit kan door te communiceren. Iedereen met iedereen.
Consultaal en passend onderwijs
13/08/10
Passend onderwijs blijft de gemoederen bewegen. Consultaal gaat zich de komende tijd steeds actiever inzetten in deze ontwikkeling. Kernuitspraken daarbij zijn voor mij: echt het kind centraal stellen, oog houden voor het schoolteam, luisteren naar ouders en kritisch kijken naar doelen.
Concrete acties volgen...
Concrete acties volgen...